طرح خروج دام از جنگل يك طرح ضروری برای جنگل های ما است كه اهداف زيادي را هم از بعد اقتصادي و هم از بعد اجتماعي و فرهنگي دنبال مي كند.
به گزارش کناره ، پیرامون منابع طبیعی بشر خصوصاً ملل و کشورهای مختلف در لزوم ، ضرورت و بایستگی اهتمام در حفظ و گسترش آن با یکدیگر هم عقیده اند و گرچه بسیاری از حکومتها به دلیل منافع خود عملا" به منابع طبیعی و محیط زیست آسیب های جدی وارد می نمایند لیکن در اصلِ ضرورتِ حفظ و احیاء آن همه کشورها وحدت نظر دارند و اتفاقاً نکته حائز اهمیت نیز در این جا نهفته است و آن اینکه امروزه ملل و نحل و حاکمیتهای مختلف
در ریزترین تا کلانترین امور با یکدیگر اختلاف داشته و مناقشات دائمی و تضادهای اساسی در امور دارند لیکن تا بحث منابع طبیعی و حفظ محیط زیست به میان می آید یکباره و به فوریت همه اختلافات نظری را کنار گذاشته و یکصدا در ضـرورت حفـظ منابع طبیعی دادِ سخن می دهند؛ چرا؟ دلیلش واضح است کارشناسان و عقلاء ممالک جهان به این نتیجه صحیح رسیده اند که منابع ملی و محیط زیست به شدت رو به تزایدی در ورطه تخریب و نابودی است و در نتیجه بشریت و حیات انسان در خطر جدی قرار دارد زیرا با نابودی جنگلها و محیط زیست اکسیژن که نیاز مستمر و ابتدائی بشر است دیگر وجود نخواهد داشت و در این صورت نابودی ، مرگ زیستی سرنوشت محتوم ماست ، و اما ضرورت تألیف مقاله این مهم بوده که در حیطه حفاظت از منابع جنگلی و خروج دام از جنگل افراد مختلف دامدار – روستائی و ذی نفع همواره با این سوال مواجه اند که چرا باید دام را از جنگل خارج کرد و چه فایده ای دارد و حتی برخی افراد ذی نفع و حتی بی طرف وجود دام در جنگلها و مراتع را مفید می دانند امری که اساساً غلط و به زیان منابع ملی است لذا این مقاله قصد دارد به این پرسش پاسخ دهد.
امروزه اهمیت و تاثیرات منابع طبیعی به خصوص جنگل ها و مراتع بر کسی پوشیده نیست و با توجه به اهميت پوشش گياهي عرصه هاي جنگلي از نظر محيط زیستی و اقتصادي می توان گفت كه جنگل هاي شمال كشورمان از احشام و دامداران متعدد پر بوده و به شيوه بسيار ابتدايي به عنوان چراگاه مورد استفاده و بهره برداري قرار مي گرفته است. رفت و آمد مدام دام در جنگلها ، باعث فشردگی خاک و خرابیوضع فیزیکی خاکمی‌شود. به این ترتیب آبباران به جای آنکه در خاک فرو رود در سطح زمین جریان پیدا می‌کند در چنین اراضیرویش دانه‌هایی که بر روی زمین ریخته شده دشوار و در بعضی حالات غیر ممکنمی‌شود.
چرای دام باعث می‌شود که تبدیل مواد آلی زنده بهلاش برگصورت نگیرد و افراط در چرای دام ،پوشش گیاهیرا از عرصه جنگل حذف می‌کند وخاک جنگل عریان و بدون محافظ می‌ماند و به تدریج دچارفرسایشمی‌شود.
در دامنه‌های کوهستانها که خاک عملا در معرض ریزش قرار دارد، تردد دامها سببتشدید ریزش خاک و قطعات سنگی می‌گردد و فشار وارده از تصادم این ریزشها به درختانموجب زخمی شدن پوست آنها می‌شود.
دامها با جویدن پوست و ساقه‌های درخت ، آنها را زخمی کرده و زمینه تسهیل نفوذ ورخنهآفات و بیماریهای گیاهیرا تدارک می‌بینند
از طرفی كشورهايي كه از نظر جنگلداري پيشرفته هستند دامداري سنتي را در جنگل ها ممنوع کرده و حتي وجود حيات وحش را در يك مجموعه اكوسيستم جنگلي تحت مديريت درآورده اند تا صدمات وارده به جنگل به حداقل كاهش يابد
طرح خروج دام از جنگل يك طرح ضروری برای جنگل های ما است كه اهداف زيادي را هم از بعد اقتصادي و هم از بعد اجتماعي و فرهنگي دنبال مي كند.
طرح خروج دام از جنگل به مجموعه کارهای اجرایی می گویند، که در آن، دامداران در داخل جنگل شناسایی می شوند و براساس یک سری توافق دو طرفه، دامدار داخل جنگل با قبول یکی ازروش های انتخاب شغل جایگزین، پرداخت پول نقدی، واگذاری زمین کشاورزی، ادامه دامداری صنعتی در خارج از جنگل و ... باید دام های خود را از جنگل خارج کرده و عرصه آزاد شده نهال کاری شود . دام در جنگل بیشترین تخریب را ایجاد می کند چرا که با خوردن نهال ها تجدید حیات جنگل را به خطر می اندازد.
این طرح با اهداف حفظ، احیا و توسعه جنگل ها و بهبود وضعیت زندگی دامداران در مناطق شمال کشور به اجرا درآمده است.
لذا نسبت به اجرای درست و مدیریت بهتر واختصاص بوجه های بیشتر به طرح خروج دام از جنگل این منابع عظیم خدادادی و با ارزش را بیشتر حفظ و به نسلهای آینده بدرستی تحویل دهیم.
طاهر دلیجه معاون منابع طبیعی غرب گلستان
سید رضا حسینی مسئول حقوقی منابع طببعی غرب گلستان