تالاب‌های استان گلستان شاهکار خلقت، گنجینه طبیعت و زیستگاه بسیاری از گونه های جانوری و گیاهان آبزی به شمار می آیند که نقش بسیار زیادی در جذب گردشگر دارند.
به گزارش کناره ، استان گلستان، استانی با تنوع اقلیمی و جاذبه‌های بکر و زیبای طبیعی و تاریخی است که دل هر بیننده ای را می بَرَد. استانی چهارفصل که با کمتر از نیم ساعت از مرکزش در شمال، می توان به ساحل زیبای خزر پای گذاشت. در پایین دست به ترکمن صحرا با آنهمه زیبایی فرهنگی و قومی رسید، در جنوب به دل عرصه‌های جنگلی هیرکانی و کمی بالاتر به دامان رشته کوه البرز پناه بُرد.
تالاب ها، گوشه ای از زیبایی‌های منحصر به فرد این استان است. در دل دشت های ترکمن صحرا و در فاصله کوتاهی با مرز ترکمنستان مجموعه تالاب‌های بین المللی استان گلستان آرام و باوقار جاخوش کرده اند. تالاب‌های آلاگل، آلماگل، آجی گل و گمیشان 4 تالاب بزرگ این استان به شمار می رود که به بهشت طبیعت گردی شهره شده است.
این تالاب‌ها از نظر زیبایی‌های طبیعی، یکی از بهترین مقاصد گردشگری به شمار آمده و در کنار دیگر لذت‌های طبیعی بسیار این مناطق، بهترین مکان برای پرنده‌نگری هستند.
تالاب‌های بین المللی استان گلستان زیستگاه مناسبی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر به شمار می‌روند و به علت این جاذبه‌های طبیعی در ایام مختلف سال به ویژه نوروز پذیرای خیل بی‌شماری از مسافران و گردشگران است.
در نخستین اجلاس دفتر تحقیقات بین المللی پرندگان آبزی و مهاجر که در سال 1350 در رامسر با شرکت پژوهشگران و کارگزاران حفاظت از محیط زیست برگزار شد، این تالاب ها جزو تالاب های بین المللی اعلام شدند. مجموعه این تالاب‌ها، زیستگاه ویژه ای برای بسیاری از پرندگان آبزی و کنار آبزی بوده که در نیمی از سال میزبان پرندگان مهاجر است.
پرندگان مهاجر نظیر فلامینگو، قو، غاز، بالکان، حواصیل، چنگر، آبچلیک، اگرت ها، پرستوهای دریایی، سلیم و کاکایی ها از عمده پرندگان موجود در این تالاب ها هستند.
در واقع تالاب‌های بین‌المللی بخش مرزی داشلی‌برون گنبدکاووس از جمله نقاط بسیار دیدنی و جذاب مناطق کویری شمال این شهرستان، به دلیل زیبایی خاص، حیات وحش و مواد غنی، همواره مورد توجه گردشگران و محققان است.
تالاب آلاگل
تالاب آلاگل در شرق جاده اینچه برون قرار دارد و مساحت آن در زمان پرآبی به 2 هزار و 500 هکتار می رسد. آب این تالاب مانند دیگر تالاب‌های این منطقه، از رودخانه " اترک" و زهکش های طبیعی و نهرهای شور به نام های " سامان" و " شورجه" تأمین می‌شود. برخی از محیط پیرامون این تالاب با پوشش نی و جگن و درختچه‌های گز پوشانده شده است. سطح آب این تالاب در نوسان است و میزان ورودی آب تالاب به آب رودخانه اترک بستگی دارد.
تالاب آلاگل یک دریاچه آب شور است، به همین جهت پرورش ماهیان آب شورزی، دریای خزر به ویژه ماهی سفید و کپور در این تالاب رونق زیادی دارد.
این تالاب پذیرای پرندگان مهاجر در زمستان است که جوجه آوری نیز می‌کنند. تاکنون 85 گونه پرنده شامل 19 گونه بومی و 66 گونه مهاجر در تالاب های آلاگل، آجی گل و آلماگل شناسایی شده است. از پرندگان مهاجر 14 گونه آن عبوری بوده و بقیه زمستان گذرانی می کنند و یا در تابستان جوجه‌آور هستند. برخی پرندگان مشاهده شده در تالاب آلاگل شامل فلامینگو، غاز پیشانی سفید، پلیکان سفید، پلیکان پاخاکستری، قوی گنگ، قوی فریادکش، انواع کشیم‌ها، بوتیمارهای کوچک، سلیم ها و پرستوها هستند.
تالاب آلماگل
یکی دیگر از این تالاب های بین المللی، آلماگل است که در شمال روستای تنگلی و با فاصله بسیار کمی از مرز ایران و ترکمنستان قرار گرفته است. تالاب آلماگل 207 هکتار مساحت دارد که عمق آن در بیشتر نقاط یک تا 1.5متر و حداکثر آن 3 متر است. حاشیه‌های این تالاب را پوشش نی فرا گرفته و ضلع جنوبی و مسیر کانال ورودی آب به تالاب نیز پوشیده از جنگل های گز است. در این تالاب، به علت نزدیکی به مرز، شکار و هرگونه تیراندازی ممنوع است. آب تالاب آلماگل به علت نزدیکی به رودخانه اترک شیرین است.
این تالاب در زبان محلی به معنی دریاچه سیب است. این تالاب بین المللی با حجم آب 5 میلیون متر مکعب، در شمال تالاب آجی‌گل قرار دارد و تقریباً به شکل چهارگوش بوده و ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد منفی 4 متر است. آلماگل دریاچه ای غنی از مواد مغذی است که شوری آب آن کمتر از دو تالاب آلاگل و آجی گل است.
در تالاب آلماگل تراکم پوشش گیاهی کمتر از تالاب آجی گل است. از نظر گونه های گیاهی حدود 80 درصد پراکندگی و گسترش پوشش گیاهی تالاب آلماگل در قسمت های شرق و شمال شرقی آن بوده و گونه های مختلف گیاهان آبزی درآن وجود دارد.
از گیاهان شناور در آب، تنها " بومادران آبی" و از گیاهان بن در آب تنها "نی" در بخش‌های محدودی از تالاب رویش دارند. محیط اطراف تالاب استپی است که در آن تپه های کم ارتفاع شنی نیز دیده می‌شود. این تالاب در جمع‌آوری آب‌های ناشی از سیلاب های فصلی نیز نقش قابل توجهی دارد.
تالاب آلماگل زیستگاه مناسبی برای زمستان گذرانی انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی از جمله کشیم گردن سیاه، باکلان، حواصیل خاکستری، اگرت، اردک سرسیاه، اردک سیاه کاکل، اردک تاجدار، اردک سرسفید، خوتکا، چنگر، چوب پا، خروس کولی، تلیله کوچک، آبچلیک، کاکایی، قوی گنگ، غاز پیشانی سفید وعقاب دریایی دم سفید است. ازبین این پرندگان اردک سرسیاه، سیاه کاکل و تاجدار جزو گونه‌های در حال کاهش هستند. همچنین در تالاب آلماگل 3 گونه ماهی شامل کُلمه، سیاه ماهی و یرنوس جزء گونه‌های بومی هستند.
تالاب آجی‌گل
تالاب آجی‌گل یکی دیگر از تالاب های بخش داشلی‌برون است که بالغ بر 350 هکتار مساحت دارد که در بالادست آن دریاچه بسیار زیبا با مساحت 100 هکتار به نام دریاچه نمک قرار دارد. این تالاب از 2 بخش تشکیل شده که قسمت غربی آن تا حدودی عمیق است و عمق آن در بیشتر نقاط یک تا 1.5 متر و حداکثر 3 متر است و آب آن نیز از طریق رودخانه اترک تأمین می شود و قسمت شرقی آن نیز پوشیده از نی‌زار است.
در مجموع، این تالاب‌ها از نظر خاستگاه حیات وحش و حوزه گیاهان آبزی دارای اهمیت و زیستگاه مناسب برای پرندگان، آبزیان، دوزیستان، خزندگان، صدف ها و پستانداران است.
آجی گل یکی از تالاب‌های زیبا و بکر استان گلستان به شمار می رود که در زبان ترکمن به معنی دریاچه تلخ است.
تالاب گمیشان
تالاب گمیشان یکی تالاب های مورد علاقه پرندگان مهاجر است که به عنوان یک ذخیر‌گاه ژنتیکی با ارزش زیاد می شود که به صورت معمول می‌توان 100 نوع پرنده نادر را در این تالاب تماشا کرد. این تالاب با مساحت حدود 30 هزار هکتار که به عنوان یک منطقه تفریحی است در 60 کیلومتری شمال غرب گرگان در غرب دشت ترکمن، حاشیه شرقی دریای خزر، واقع شده است. از قدمت این تالاب اطلاعاتی دقیقی در دسترس نیست اما با توجه به اینکه سطح آب دریای خزر در زمان سلطنت سومین شاه خوارزم بقدری پایین بود که از تالاب انزلی چیزی جز بستری، به جا نمانده بود و با توجه به زمان سلطنت استر که بین سال های 125 تا 155ق. در زمان فرار سلطان محمد خوارزم شاه به جزیره آبسکون در سال716 ق، می توان نتیجه گرفت که از آن سال‌ها به بعد با افزایش آب دریا در این منطقه تالاب ایجاد شده است.
تالاب گمیشان علاوه بر ارزش‌های اکولوژیکی، تفریحی و اقلیمی و آموزشی که دارد در حفظ مناسبات اقتصادی و اجتماعی منطقه نیز اهمیت بسزایی داشته و باتوجه به فقدان ارزش کشاورزی اراضی این منطقه، تالاب گمیشان یکی از منابع تامین مالی اهالی به شمار می‌آید.
از ویژگی‌های منحصر به فردی که تالاب گمیشان دارد اکوسیستم کم نظیر آن است که در آن انواع ماهیان، سخت پوستان، نرم تنان، دوزیستان، خزندگان و پرندگان و همچنین پایگاه پاییزی و زمستانی برخی از پرندگان درحال انقراض و نادر جهان واقع شده است.
انتهای پیام/