زهد و ساده زیستی یکی از ارزشمندترین فضایل اخلاقی است که اهمیت آن در آیات و روایات به روشنی مشهود است.
به گزارش کناره ، این مقاله پژوهشی توصیفی-تحلیلی است که ضمن بررسی مفاهیم زهد ، ساده زیستی و مفهوم قرآنی رشد ، به بررسی آثار زهد و ساده زیستی و چگونگی نقش هر یک از این آثار ، در رشد فردی و اجتماعی می پردازد.
از مهمترین نتایج این پژوهش این است که نهادینه شدن زهد و ساده زیستی در زندگی فردی و اجتماعی ، منجر به ظهور آثار تاثیرگذار و بنیادیخواهد شد که زمینه ساز رشد فردی و اجتماعی می شود .این آثار عبارتند از : حق پذیری و حق پرستی ، رشد دنیوی و اخروی ، آسودگی خاطر ، رشد فکری و رفتاری ، شناخت عیوب دنیا ، رشدعملی و عزت نفس ، رشد اقتدار و صلابت ، دوست داشتن مومنان ، رشد هدایتی ، علم و هدایت ، رشد فراگیر در تمام عرصه ها ، رویش حکمت و بصیرت ، رشد اعتقادی ، گفتار و رفتاری و درک وضعیت محرومان و رشد اخلاقی زاهدان را به همراه دارد.
خداوند متعال در قرآن کریم ، هدف از خلقتانسان را عبادت کردن و رسیدن به کمال و سعادت حقیقی معرفی کرده است " و ما الجنِ و الانس الا لیعبدون (ذاریات-56)
شرط رسیدن به کمال و سعادت، تلاش و کوشش در این مسیر است و برای واداشتن انسان به تلاش مداوم ، حب ذات و نفس را در وجود او قرار داده است . از سوی دیگر مهار کردن نفس و جلوگیری از افراط در علایق به دنیا ، عشق ، ایثار ، فداکاری و ... را به بشر هدیه نمود. یکی دیگر از این هدیه های الهی ، زهد و ساده زیستی است که یکی از ارزش های اخلاقی و از اساسی ترین اصول زندگی فردی و اجتماعی به شمار می آید زهد و ساده زیستی در قرآن کریم ، روایات ، به ویژه سیره انبیاء و ائمه اطهار مورد تاکید قرار گرفته است . اصل زهد و ساده زیستی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و دارای آثار ارزشمند از جمله علم ، حکمت ، هدایت و ... است .
به نظر می رسد پس از استقرار زهد و ساده زیستی در فرد زاهد ، هر یک از این آثار به نوعی موجب رشد او می گردد البته پژوهش ها نشان می دهد که مسئله نقش زهد در رشد انسان ، معمولا در کتابهای اخلاقی تبیین نشده است .
یادداشتی از
حجت الاسلام سیداسماعیل اصغرزاده