به گزارش کناره ،  در زمان صفویه و حتی قاجار سالانه 3 هزار تن ابریشم فقط درگیلان و مازندران تولید شد که بسیار قابل توجه است. اهمیت ابریشم به عنوان یک کالای مهم بازرگانی باعث شد استان‌های شمالی در دوره‌ای طولانی به موتورهای پرشتاب اقتصادی تبدیل شوند. 

نکته جالب این‌که ابریشم‌های صادر شده به کشورهای اروپایی با برند ایرانی بودند. کیفیت ابریشم‌های ایرانی در همان زمان چنان بالا بود که بسیاری از بازرگانان اروپایی، ابریشم مرغوب را با نام ابریشم لاجی و میلانی که بجامانده از نام‌ لاهیجان و گیلان است، می‌شناختند. 

خوشنامی و کیفیت ابریشم شمال باعث شد این محصول به سرعت در سبد کالاهای صادراتی کشور قرار بگیرد و به این ترتیب درآمد‌های خوبی به سوی خانوده‌های تولید‌کننده در گیلان مازندران و حتی گلستان سرازیر کند، اما ناگهان تولید این محصول در گذر زمان به فراموشی سپرده شد. 

هر چند که در دهه 70 به این سو برنامه‌هایی برای ترغیب روستاییان به تولید ابریشم از سوی دست‌اندرکاران اجرا شد، اما نوسان سیاست‌های حمایتی باعث شده گرایش روستاییان به تولید ابریشم پیوسته کاهش یابد. 

براساس آمارها تعداد خانوارهای نوغاندار کشور در سال 1380 از حدود 66هزار خانوار به 17 هزار خانوار در سال 1397 تنزل کرده است. طی همین سال‌ها تعداد خانوارهای نوغاندار گیلانی از حدود 47 هزار خانوار به 7 هزار خانوار در سال 1397 کاهش یافته است. 

به عبارت دیگر در سال 1380 حدود 70 درصد خانوارهای نوغاندار کشور مربوط به استان گیلان بوده‌اند. این میزان در سال 1397 به حدود 42 درصد رسیده است. 

گیلان در سال 1380 حدود 68 درصد تولید پیله را به عهده داشت، اما تولید آن در سال 1397 در همین استان به حدود 41 درصد کاهش یافت. بنابراین برنامه‌های به اجرا درآمده به دلیل نداشتن جامعیت علمی نتوانسته تولید ابریشم را به اقتصاد این استان بازگرداند. 

به طوری که گفته می‌شود تولید ابریشم در سال‌های نخست دهه 80 معادل 700 تن در سال بود، اما از سال 88 به این طرف تولید کاهش بسیاری یافت. طبق آمار اعلام شده هم‌اکنون حجم کلی تولید ابریشم در شمال کشور حدود 500 تن در سال است. 

در این شرایط تولید ابریشم با توجه به نرخ بالای بیکاری در مناطق روستایی و شهری، راهکاری موثر برای ایجاد اشتغال به شمار می‌رود. مهم‌تر این‌که صادراتی بودن این محصول بر توان اقتصادی و صادراتی استان‌های شمالی خواهد افزود.
 از این جهت صنعت ابریشم قادر است زنجیره‌ای متعدد و طولانی از مشاغل به وجود آورد. 

البته تولید این محصول اگر با همکاری مستقیم شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شود، تحولی گسترده در زیرساخت‌های کشاورزی و افزایش منابع درآمدی کشاورزان ایجاد می‌کند. 

تولید ابریشم هنوز کارکردی ساختاری در صنعت نساجی و گسترش تحولات علمی جامعه دارد. بازگشت فرایند‌ تولید و فراوری ابریشم به 3 استان شمالی می‌تواند موتورهای توسعه اقتصادی آنها را با شتاب بیشتری به حرکت درآورد.

گلبهار کیامنش-روزنامه همشهری

انتهای پیام/