از مصادیق عرفی آن، جایی است که شخصی برای سود بردن از چیزی، کاری انجام دهد ولی آن کار، نَه تنها او را به آن چیز نرساند بلکه سبب آسیب دیدن آن شود.

پس حال آن شخص، مِثل حال شخصی است که دهانش را به کاسه ای چسباند تا آشی بخورد، امِّا او آن آش را که نخورد، بماند، دهانش هم سوخت. یعنی: او علاوه بر اینکه از انجام کاری- که به وسیله ی آن به دنبال سودی بوده است - سودی نبرد، زیان هم دید.

از مصادیق دینی این ضرب المثل رضایت به اعمال خلاف شرع دیگران است.

یعنی اگر کسی، به گناهی را که دیگری انجام می دهد، راضی باشد خدای حکیم، علاوه بر این که آن گناه را به پای انجام دهنده آن گناه می نویسد، همان را نیز به حساب شخصی که راضی به آن گناه بوده است نیز می نویسد. این یعنی همان "آش نخورده و دهان سوخته"

فعلا اگرچه قصد نداریم مستندات این سخن را به صورت کامل بیان کنیم و به ذکر آیه شریفه 91 از سوره بقره اکتفا می کنیم؛ امّا با توجه به ایام انتخابات، لازم می دانم به چند مورد از مصادیق آن اشاره ای داشته باشم.

نماینده ی مجلس خبرگان رهبری را - که من و شما به او رای می دهیم - دارای قدرتی می شود که :

-  او بر اساس آن می تواند ، رهبری را انتخاب کند که در یک کلمه ، "سبب سربلندی اسلام و ایران باشد یا سبب سرشکستی اسلام و ایران" !

- او بر اساس " قدرتی که بدست می آورد، می تواند یاور مردم و رهبر باشد ."

یعنی او می تواند در مسیر پیاده کردن اهداف بلند رهبری گام بردارد.

یعنی با زبان گویای خود و با قلم خود ، با ظلم و ظالمان ، با فساد و مفسدان، با انحراف و منحرفان، با تجاوز و متجاوزان - که بیشتر آنها از صاحبان قدرت و صاحبان ثروت هستند - مبارزه کند یا اینکه بر اساس قدرتی که به دست می آورد، خودش تبدیل به ظالم، فاسد، منحرف و متجاوز شود یعنی از قدرتی که بدست آورده است سوء استفاده کند به رانت خواری، تجاوز به بیت المال، و ... روی بیاورد.

این چنین شخصی نَه تنها به هیچ ظالم یا منحرف و یا فاسدی نمی تازد که هیچ؛ اگر کسی محترمانه از او پرسش یا انتقادی کند او را مخرّب و خرابکار دانسته و دست به مظلوم نمایی می زند.

نماینده ی مجلس شورای اسلامی را - که من و شما به او رای می دهیم - دارای قدرتی می شود که :

بر اساس آن می تواند به هنگام قانون گذاری منافع ملی را در نظر بگیرد یا به بده و بستان با دولتی ها قانونی را تصویب کند که هم اهداف دولت را تأمین کرده باشد و هم به خواسته های شخصی خودش - که تأمین کننده قدرت و ثروت خودش و دوستانش هست - رسیده باشد.

-  او بر اساس قدرت می تواند بر عملکرد مدیران به گونه ای نظارت کند که بالا دستی ها جرأت انتصاب مدیر ضعیف را نداشته باشند یا اینکه با آنها هم دست شود و مدیرانی را معین کند که تأمین کننده قدرت و ثروت خودش و دوستانش باشد

اما قضیه ی آش نخورده و دهان سوخته در اینجا، مثل کسانی است که به نماینده ای رأی می دهند که آن نماینده ها معصیت کنند و او هم سودی نبرد پس او در گناه آن نماینده که از گناهان کبیره هست شریک است در حالی که سودی هم نبرده است.

خدای مهربان بر خلاف عرف ، راه مثبت این ضرب المثل را هم در برای بندگانش در نظر گرفته است یعنی اگر کسی به عملکرد مثبت شخصی راضی باشد در ثواب او نیز شریک است.

بیاییم با رأی دادن آگاهانه به افراد مثبت ، در عملکرد مثبت آنها شریک شویم .